ÇİN’i Yahudiler mi Yönetiyor?

 

Çin’in Batı’ya açılmasında ve dünya siyasetinde etkin bir rol oynamasında Yahudilerin katkıları…

 

Çin’in batıya açılması ve dünya siyasetinde aktif bir rol üstlenmesinde pek çok faktör etkili olmuştur. Ancak, bu süreçte dikkatlerden kaçan ve önemli katkılar sunan Yahudi ailelerin rolleri sıklıkla gözden kaçırılmaktadır. Bu makalede, özellikle Kaduri ve Salsun ailelerinin, Çin’in modernleşme sürecine ve dünya siyasetindeki rolüne yaptıkları katkıları ele alınacaktır.

 

Çin’in Tarihsel Gelişimi

 

Çin coğrafyasında insan yaşamının izleri yüz binlerce yıl öncesine dayanırken, bugün Çinli olarak tanımladığımız ulusun tarihi kayıtları M.Ö. 2000’lere uzanmaktadır. Şia Hanedanlığı, bugünkü Çin’in doğu kesiminde ortaya çıkan ve bölgedeki ilk hanedanlık olarak M.Ö. 21. yüzyılda kurulmuş olabilir. M.S. 220 yılına kadar Han ulusu olarak kendilerini tanımlayan Çinliler, düzenli ve istikrarlı bir devlet yapısına sahip değillerdi. Tang ve Song hanedanlıkları döneminde, ülke kültür, sanat, bilim, fikir, ticaret ve sosyal hayat alanlarında büyük ilerlemeler kaydetmiştir. Fakat 13. yüzyılın ikinci yarısında Moğolların Çin’i fethetmesiyle bu altın çağ sona ermiştir. Ming (1368-1644) ve Qing (1644-1912) hanedanlıkları dönemlerinde Çin, büyük kıtlıklar, iç karışıklıklar ve Batılı emperyal güçlerin sömürgeleştirme çabalarıyla mücadele etmiştir.

 

Yahudilerin Çin’e Göçü ve Etkileri

 

Çin’deki Yahudi etkisini anlamak için, 18-19. yüzyıllarda Bağdat’tan gelen Yahudiler ve 20. yüzyılın başlarında Çarlık Rusyası’ndan ve pogromlardan kaçan Yahudilerin tarihini bilmek önemlidir. Bağdat’tan gelen Yahudiler içinde, Salsun ailesi dikkat çekicidir. Salsunlar, Hindistan’da afyon ticaretiyle büyük servet kazanmış ve bu servetle Çin’de inşaat ve eğlence sektörlerine yatırım yapmışlardır. Fakat, 1900 yılında Çin’in afyon ticaretini yasaklamasıyla Salsun ailesinin etkisi azalmıştır.

 

Salsun Ailesi: Bağdat’tan Çin’e Uzanan Yolculuk

 

Salsun ailesinin hikayesi, 19. yüzyılın başlarında Bağdat’ta başlamaktadır. Bağdat’taki en zengin aristokrat ailelerden biri olan Salsunlar, Osmanlı Devleti tarafından “nasi” unvanı ile onurlandırılmıştır. Ancak, 1829 yılında David Salsun’un hapse atılması ve yüksek bir tazminat karşılığında serbest bırakılması, ailenin Bağdat’tan ayrılmasına neden olmuştur. David Salsun, ailesiyle birlikte İngilizlerin yeni ticaret rotaları açtığı Bombay’a yerleşmiş ve burada büyük bir servet elde etmiştir. Salsunlar, Hindistan’da afyon ticareti yaparak büyük kazanç sağlamış ve bu kazançla Çin’de inşaat ve eğlence sektörlerine yatırım yapmışlardır. Ancak, 1900 yılından itibaren Çin’in afyon ticaretini yasadışı ilan etmesiyle Salsunların etkisi azalmıştır.

 

Kaduri Ailesi: Gizlilikten Güce

 

Kaduri ailesinin öyküsü, Salsunlarla karşılaştırıldığında daha alçakgönüllü bir başlangıç yapmıştır. Eli Kaduri, Yahudi kökenini gizleyerek “E.C. Keli” adı altında bir borsa bankacılığı firması kurmuş ve kısa zamanda büyük bir servet kazanmıştır. Güney Asya ve Çin’deki kauçuk şirketlerine yatırım yaparak, Amerika’nın otomobil sektörünün lastik talebini karşılayıp büyük gelir elde etmişlerdir. Hong Kong ve Şangay’da altyapı projelerine yatırım yaparak enerji, gaz ve inşaat alanlarında kritik bir rol üstlenmişlerdir. Özellikle, China Light and Power şirketi, Güney Asya ve Hong Kong’un geniş bir bölgesine enerji sağlamaktadır.

 

Yahudilerin Çin’deki Sosyo-Politik Etkileri

 

Holokost ve pogromlardan kaçan Yahudiler, Şangay ve Hong Kong’a yerleşmiş ve burada ticaret, akademi ve eğlence sektörlerinde önemli roller üstlenmişlerdir. Yahudiler, bulundukları ülkelerin müfredatını değiştirme, ticaret yollarını kontrol etme ve eğlence sektöründe etkili olma gibi stratejilerle Çin’in sosyo-politik yapısına katkıda bulunmuşlardır. Bu süreçte, Doğu Türkistan’da Uygur Türklerine uygulanan asimilasyon ve işkence politikalarının Yahudilerin etkisi altında gerçekleşmiştir.

 

Kaduri Ailesinin Yatırımları ve Etkileri

 

Kaduri ailesi, Çin’in modernleşme sürecine önemli katkılarda bulunmuştur. Eli Kaduri’nin oğlu Lawrence Kaduri, Hong Kong’da geniş bir otel ağı kurarak, bu otellerle Çin’in dünyaya açılmasına katkıda bulunmuştur. Ayrıca, Kaduri ailesi Çin’deki demir yolları, madencilik ve enerji sektörlerine büyük yatırımlar yaparak, ülkenin ekonomik gelişimine ve modernleşmesine önemli ölçüde destek olmuştur.

 

Yahudilerin Çin’deki Sosyo-Politik Etkileri

 

Yahudiler, Çin’de ekonomik faaliyetlerin yanı sıra sosyo-politik alanda da belirgin bir etkiye sahip olmuşlardır. Eğitim, medya ve eğlence sektörlerindeki rolleri, Çin’in kültürel ve sosyal yapısını şekillendirmede kritik bir öneme sahiptir. Ayrıca, Çin’in dış politikasında da etkili bir rol oynamışlar, özellikle ülkenin batı ile entegrasyon sürecinde Yahudilerin katkısı çok büyük olmuştur.

 

Doğu Türkistan ve Uygur Türkleri

 

Çin’in modernleşme sürecinde Yahudilerin etkisi, Doğu Türkistan’da Uygur Türklerine uygulanan asimilasyon ve işkence politikalarında da kendini göstermektedir. Yahudiler, Çin’in Doğu Türkistan’da izlediği politikaların şekillenmesinde rol oynamışlardır. Uygur Türklerine yönelik asimilasyon ve işkence politikaları, Yahudilerin Çin’deki etkisinin bir yansıması olarak değerlendirilebilir.

 

Sonuç olarak; Çin’in batıya açılmasında ve dünya siyasetinde aktif bir rol oynamasında, özellikle Kadoori ve Sassoon aileleri gibi Yahudi ailelerin büyük bir etkisi bulunmaktadır. Bu aileler, ticaret, altyapı yatırımları ve sosyo-politik stratejiler aracılığıyla Çin’in modernleşmesine ve dünya siyasetindeki konumuna önemli katkılarda bulunmuşlardır. Bununla birlikte, bu süreçte Uygur Türklerine yönelik asimilasyon ve işkence politikaları gibi insan hakları ihlallerinin göz ardı edilmemesi gerekmektedir. Çin’in modernleşme sürecinde Yahudilerin oynadığı rol, tarihsel ve sosyo-politik bir çerçevede daha detaylı bir şekilde incelenmelidir. Günümüzde küresel bir güç olma yolunda hızla ilerleyen ÇİN’i daha yakından tanımak gerekir.

 

Guwuste com
Kalk ve uyar! Kötülüğe de dur de!

 

Okuyucularımız; kaynak göstermek şartıyla içerikleri izin almadan kullanabilirler…